بررسی تنوع ژنتیکی توده های بومی اسفناج ایرانی

چکیده
    اسفناج (Spinacia oleracea L.) گیاهی یکساله متعلق به خانواده Chenopodiaceae است که سابقه کشت آن در ایران به دو هزار سال میرسد. توده های متنوعی از این گیاه در کشور یافت میشود، ولی تاکنون تحقیقی برای شناسایی و ارزیابی این توده ها صورت نگرفته است. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های بومی اسفناج ایرانی، 29 توده از نقاط مختلف کشور جمعآوری و صفات کمّی و کیفی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد توده های اسفناج مورد بررسی از نظر اغلب صفات ارزیابی شده در سطوح 5 و 1 درصد با یکدیگر اختلاف معنیداری دارند. از جمله نتایج بدست آمده تولید دامنه متفاوتی از نظر تعداد برگ پیش از گلدهی میباشد، بطوریکه در تودههای مورد بررسی بین 12-23 برگ پیش از گلدهی تشکیل شد. همچنین از نظر زمان گلدهی توده ها به گروه های زود گل، میان گل و دیر گل طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد این توده ها از 135 تا 180 روز پس از کاشت وارد فاز گلدهی شدند. در بین توده ها جنسیت ماده 33/68-39 درصد مشاهده شد. عملکرد تودههای مورد مطالعه بین 8/715 تا 3/2707 گرم وزن تر در متر مربع بود. براساس تجزیه خوشهای، توده ها در 4 گروه قرار گرفته و هر کدام به ترتیب دارای 7، 9، 7 و 6 توده بومی بودند. بررسی سطح پلوئیدی توده های بومی نشان داد که تمامی توده های مورد بررسی دیپلوئید (2n=2x=12) میباشند. نتایج این تحقیق نشان داد تودههای بومی اسفناج ایرانی از نظر صفات مورد مطالعه از تنوع بالایی برخوردارند و منابع ژنتیکی مناسبی برای انجام امور اصلاحی میباشند.