بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ارقام و ژنوتیپ‌های آلبالو و آلبالوگیلاس با استفاده از نشانگر ملکولی RAPD

چکیده
    در این تحقیق نشانگرهای مولکولی راپید (RAPD) برای تعیین تنوع و خویشاوندی 30 نمونه شامل 29 رقم و ژنوتیپ آلبالو و آلبالوگیلاس، و یک درخت محلب به عنوان نمونه خارج از گروه، مورد استفاده قرار گرفت. تعداد 100 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی DNA های استخراج شده از برگ آزمایش شد که 17 آغازگر نوارهای چند شکل تولید نمودند. آغازگرهای انتخاب شده در مجموع 233 نوار در کل نمونه‌ها تکثیر کردند که از بین آنها 214 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام و ژنوتیپ‌ها بر اساس ضریب تشابه دایس و به روش UPGMA انجام گرفت. محدوده تشابه ژنتیکی آلبالوها و آلبالوگیلاس‌ها بین 40/0 تا 91/0 بدست آمد. بیشترین تشابه ژنتیکی بین دو ژنوتیپ آلبالو که از باغات همدان از یک محل جمع‌آوری شدند، و کمترین تشابه بین یک ژنوتیپ آلبالوگیلاس واقع در کلکسیون درختان میوه کمال‌شهر کرج و یک ژنوتیپ آلبالو که از باغات هشتگرد جمع‌آوری شده بود، به دست آمد. ژنوتیپ محلب با دارا بودن کمترین شباهت ژنتیکی (36/0) از ژنوتیپ‌های آلبالو و آلبالوگیلاس جدا گردید. در تجزیه خوشه‌ای، نمونه‌ها در حد تشابه 80/0 در 15 گروه جای گرفتند. گروه‌بندی نمونه‌های آلبالو در اغلب موارد با مناطق جمع‌آوری آنها مطابقت خوبی نشان داد که نشان‌دهنده زمینه ژنتیکی نزدیک به هم در نمونه‌های یک منطقه به دلیل نحوه‌ی معمول تکثیر بذری آلبالو در ایران است. نمونه‌های آلبالوگیلاس از نمونه‌های آلبالو جدا شده و تقریبا هر یک در گروه‌های جداگانه قرار گرفتند. ضریب کوفنتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 92/0 r = بدست آمد که نمایانگر برازش مناسب دندروگرام به ماتریس تشابه بوده است. این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ‌های آلبالو و آلبالوگیلاس یک تکنیک موثر و مفید است.