بررسی ارتباط بین محتوی آب نسبی و پارامترهای تبادلات گازی با مقاومت به خشکی در هفت رقم گندم نان

چکیده
   به منظور تعیین عوامل روزنه‌ای و غیرروزنه‌ای محدود کننده فتوسنتز در شرایط تنش خشکی, ارقام گندم بک کراس روشن بهاره،M-79-17 و M-79-4 (مقاوم به خشکی)، آزادی و کویر (نیمه مقاوم به خشکی) و کرج1 و مرودشت (حساس به خشکی) طی یک تحقیق گلخانه‌ای در قالب آزمایش فاکتوریل دو عاملی (شامل هفت رقم کندم و دو سطح خشکی) با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفتند. در حالیکه محتوی آب نسبی رقم مرودشت در شرایط تنش خشکی شدیدا کاهش یافته بود، کاهشی در محتوی آب نسبی رقم مقاوم M-79-4مشاهده نشد. همچنین رقم مقاوم بک کراس روشن بهاره بیشترین میزان سرعت فتوسنتز و کمترین میران کاهش آن را در شرایط تنش خشکی داشت. برعکس، رقم حساس مرودشت کمترین میزان سرعت فتوسنتز و بیشترین میزان کاهش آن را در شرایط تنش خشکی نشان داد. افت فتوسنتز ارقام حساس به خشکی به محدودیت بیشتر عوامل روزنه‌ای (بسته شدن بیشتر روزنه‌ها) و غیرروزنه‌ای (هدایت مزوفیلی، محتوی کلروفیل و پروتیین محلول برگ کمتر) آن‌ها در شرایط تنش ربط داده می-شود. به نظر می رسد ارقامی که بتوانند علیرغم تجربه کردن پسابیدگی،روزنه های خود را باز نگه داشته و محتوی کلروفیل و پروتئین محلول برگ بیشتری داشته باشند، از سرعت فتوسنتز بالاتری برخوردار بوده و به خشکی مقاوم‌تر باشند.