بررسی اثر باقیمانده سولفات منگنز بر رشد، عملکرد و جذب منگنز توسط سویا

چکیده
    به‌ منظور بررسی اثرات باقی‌مانده سولفات‌منگنز بر رشد و ترکیب شیمیایی سویا، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تیمار و سه تکرار در20 خاک مختلف از مزارع سویاکاری شرق استان مازندران انجام شد. خاک‌های مورد مطالعه دارای خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت بوده و به نحوی انتخاب گردیدند که مقدار متفاوتی منگنز قابل استخراج با عصاره‌گیر DTPA داشتند. تیمارهای این تحقیق شامل دو سطح منگنز (صفر و 30 میلی‌گرم منگنز در کیلوگرم خاک به‌صورت سولفات‌منگنز) بودند که تنها در سال اول قبل از کشت مصرف گردید. این آزمایش به مدت 4 سال با خاک‌ها و تیمارهای ثابت انجام شد. بر اساس نتایج سال اول آزمایش، مصرف منگنز سبب افزایش معنی‌دار وزن خشک و جذب کل منگنز گیاه شد (P<0.05). با مصرف منگنز عملکرد ماده خشک از 15/16 به 29/20 گرم در گلدان افزایش یافت. همچنین مصرف منگنز موجب افزایش غلظت و جذب کل منگنز به‌ترتیب معادل 5/4 و 6/26 درصد نسبت به شاهد، در اندام هوایی گیاه گردید. اثر باقی‌مانده سولفات‌منگنز در سال دوم، موجب افزایش عملکرد سویا نسبت به شاهد شد. در سال دوم آزمایش عملکرد دانه سویا درتیمارمصرف منگنز 8 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. اثر باقی‌مانده تیمارهای مصرف سولفات‌منگنز غلظت منگنز درگیاه را 1/6 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. اثر باقی‌مانده سولفات‌منگنز، غلظت منگنز درگیاه را 94/2 درصد نسبت به شاهد افزایش داد و در سال سوم آزمایش عملکرد دانه سویا 8 درصد درتیمار مصرف منگنز نسبت به شاهد افزایش یافت ولی از نظر آماری معنی‌دار نبود. اثرباقی‌مانده سولفات‌منگنز، در سال چهارم آزمایش برعملکرد ماده خشک سویا قبل ازگلدهی، تاثیری نداشت. نتایج تحقیق انجام شده نشان دادکه بکارگیری سولفات‌منگنز در خاک‌های آهکی، نه تنها بر روی رشد و ترکیب شیمیایی اولین کشت سویا اثر می‌گذارد بلکه بر رشد و ترکیب شیمیایی سویا در سال‌های بعد نیز می‌تواند موثر باشد. به‌طوری‌که اثرات باقی‌مانده سولفات منگنز در سال دوم کشت عملکرد دانه، ماده خشک گیاهی، غلظت و جذب کل منگنز محصول سویا را به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد افزایش داد، در سال سوم آزمایش بر عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک گیاهی تاثیر معنی‌داری نداشت ولی غلظت و جذب کل منگنز را افزایش داد و در سال چهارم آزمایش بر پاسخ‌های گیاهی اندازه‌گیری شده تاثیر معنی‌داری نداشت.