بررسی آثار بهره‏برداری بر خصوصیات فیزیکی خاک و مقاومت خاک در حوزه‌های آبخیز جنگلی (بررسی موردی: جنگل خیرود)

چکیده
   ارزیابی و مدیریت آثار محیط‏زیستی فعالیت‏های بهره‏برداری جنگل یکی از عوامل اساسی است که اهمیت آن نیز روز به روز در حال افزایش است. این مطالعه، به منظور ارزیابی سیستمِ زمینیِ چوب‌کشی با اسکیدرهای چرخ ‏لاستیکی در منطقه‌ای هشت‌هکتاری در پارسل 309 بخش گرازبن، جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود، انجام شد. اهداف این تحقیق عبارت‌اند از اندازه‏گیری به‌هم‏خوردگی خاک، بررسی معنی‏داری اثر شدت ترافیک ماشین و محل نمونه بر وزن مخصوص ظاهری خاک و مقاومت به نفوذ در عمق‏های مختلف خاک، و اثر متقابل به‌هم‏خوردگی ظاهری خاک و مقاومت به نفوذ در شدت ترافیک مختلف. یک شبکة منظم تصادفی مربعی‌ پیاده شد و در مراکز این شبکهْ به‌هم‌خوردگی ظاهری خاک قبل و بعد از عملیات به صورت چشمی برآورد شد. نمونه‌های وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک با استفاده از دو روش نمونه‏گیری ـ سیلندر‌های فولادی نمونه‌گیری و پنترومتر دستی ـ اندازه‏گیری شد. وزن مخصوص ظاهری خاک و مقدار مقاومت به نفوذ در سه عمق 10-0، 20-10، و 30-20 سانتی‌متری از سطح خاک اندازه‏گیری شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از اندازه‏گیری وزن مخصوص ظاهری، درصد افزایش وزن مخصوص از حد مضر درنظرگرفته‌شده بیشتر است. اندازه‏گیری سطح به‌هم‌خوردگی خاک توده، بعد از عملیات بهره‏برداری، نشان داد مقدار به‌هم‌خوردگی از حد مجاز سطح مضر (زیان‏آور) بیشتر نشده است. نتایجْ حاکی از آن است که عملیات چوب‌کشی با اسکیدر تغییراتِ درخور توجهی بر آستانة مضر بیولوژیکی مقاومت به نفوذ خاک در مرکز مسیر چوب‌کشی و محل رد چرخ به وجود نمی‌آورد.