ارزیابی رقابت علف هرز پنیرک (Malva spp) بر عملکرد دانه گندم در سطوح مختلف نیتروژن

چکیده
    به منظور ارزیابی رقابت علف هرز پنیرک بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم رقم چمران در سطوح مختلف کود نیتروژن، پژوهشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و به صورت سری‌های افزایشی انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح نیتروژن (50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) از منبع اوره (46 درصد) و فاکتور فرعی شامل تراکم‌های مختلف علف هرز پنیرک (صفر، 5، 10، 15 و 20 بوته در مترمربع) بود. اثر تیمارهای نیتروژن، تراکم‌های علف هرز پنیرک و برهمکنش آنها بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. همچنین با افزایش تراکم علف هرز، عملکرد دانه گندم به طور معنی‌دار کاهش یافت. کاهش عملکرد دانه در تراکم‌های بالای علف هرز به دلیل کاهش تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه می‌باشد. در تراکم 20 بوته پنیرک در مترمربع، صفات عملکرد دانه، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و وزن هزار دانه به ترتیب 27، 15، 10، 6 و 6 درصد نسبت به کرت شاهد بدون علف هرز کاهش یافتند. میزان کاهش عملکرد دانه در تراکم‌های مختلف پنیرک، در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن، 32-7 درصد و در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 28-9 درصد بود. بیشترین و کمترین وزن خشک تک بوته پنیرک به ترتیب به سطوح 200 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختصاص داشت. با افزایش تراکم علف هرز، کارایی زراعی مصرف نیتروژن در گندم کاهش یافت. شیب تغییرات کاهشی کارایی زراعی نیتروژن در تراکم‌های مختلف پنیرک در مقادیر بالای نیتروژن کمتر از سطوح پایین کود بود. بنابراین افزایش نیتروژن قابل دسترس گیاه زراعی باعث افزایش کارایی زراعی مصرف کود، کاهش قدرت رقابت علف هرز و افزایش عملکرد دانه گندم در تراکم‌های بالای علف هرز می‌گردد.