ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ‌های مارچوبه خوراکی (Asparagus officinalis L.) بومی ایران به کمک نشانگرهای RAPD

چکیده
   از نشانگر رپید (RAPD) جهت بررسی تنوع ژنتیکی 34 ژنوتیپ مارچوبه خوراکی وحشی بومی شهرستان طالقان به همراه مارچوبه‌های اهلی، مارچوبه خوراکی رقم مری‌واشنگتن و persicus Asparagus استفاده شد. تعداد 80 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR بر روی نمونه‌ها به کار رفت که 18 آغازگر تکثیر DNA را به صورت چندشکلی بین ژنوتیپ‌ها نشان دادند. این 18 آغازگر در مجموع 175 نوار در کل ژنوتیپ‌ها تکثیر کردند که از بین آنها 160 نوار چند شکل بودند (4/91 درصد چندشکلی). تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها بر اساس حضور نوار (یک) و عدم حضور نوار (صفر) با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و به روش UPGMA انجام گرفت. بیشترین و کمترین ضریب تشابه ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها به ترتیب 71/0 و 29/0 به دست آمد. در تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها در ضریب تشابه 68/0 در هفت زیرگروه مجزا جای گرفتند. ژنوتیپ‌های وحشی در چهار زیرگروه، مارچوبه‌های اهلی همراه با مارچوبه خوراکی رقم مری‌واشنگتن در دو زیر گروه قرار گرفتند. persicus .A به عنوان یک گونه مجزا و با اختلاف چشم‌گیری از دیگر نمونه‌های آزمایش شده در زیر‌گروه‌ آخر جای گرفت. بنابر نتایج به دست‌آمده ژنوتیپ‌های مورد بررسی از تنوع نسبتاً بالایی برخوردار بودند که نشان‌دهنده غنی‌بودن ذخایر ژنتیکی مارچوبه در ایران است. ضمن اینکه، این بررسی توانایی نشانگر RAPD برای تفکیک گونه‌های مارچوبه و مطالعه تنوع ژنتیکی را نشان داد.