ارزیابی تغییر مشخصه‌های مقاومت برشی خاک‌های ریزدانه تحت تأثیر تراکم ریشه درخت بید

چکیده
   پایدارسازی تراس‌های ساحلی رودخانه ها و شیب‌‌های طبیعی خاکی در اراضی منابع طبیعی و بستر آبراهه‌های انتقال آب به کمک ریشه درختان به عنوان عامل مسلح کننده خاک یکی از رویکردهای مناسب از نقطه نظر حفظ محیط زیست می‌‌باشد. میزان افزایش پایداری خاک تابع ویژگی‌‌های ریشه شامل نوع و گونه گیاه، قطر و تراکم آن در خاک است. هدف از این پژوهش عبارت از بررسی تأثیر ریشه درخت بید که یک گیاه آب دوست و سازگار با بسیاری از اقلیم‌‌های کشور و نیز تعیین رابطه بین تراکم ریشه آن در خاک و درصد افزایش مقاومت برشی ناشی از آن بوده است. در این پژوهش با بهره‌گیری از دستگاه آزمایش برش مستقیم برجا مجموعه آزمایش‌هایی بر روی خاک دارای ریشه زنده درخت بید و خاک بدون ریشه انجام گرفت. نتایج به دست آمده با بهره‌گیری از نظریه آزمایش برش مستقیم تحلیل شده و چسبندگی و زاویه اصطکاک درونی خاک محاسبه و با خاک بدون ریشه مقایسه گردید. نتایج نشان می‌دهد که در عین حالی که وجود ریشه درخت بید، زاویه اصطکاک درونی خاک را تا 8% کاهش می‌دهد اما در مقابل می‌تواند چسبندگی خاک رس لاغر را تا130% افزایش دهد. برآیند این دو تغییر، موجب افزایش قابل توجه در مقاومت برشی خاک است. نتایج این پژوهش به عنوان رابطه‌های کاربردی در طراحی پروژه‌های عمرانی، ارائه شده و از آنها برای محاسبه درصد افزایش مقاومت برشی در عمق‌‌های مختلف خاک به ازای میزان اختیاری تراکم ریشه، بهره‌گیری می‌شود.