ارزیابی امکان تغییر تاریخ کاشت با استفاده از روش پرایمینگ بذر بر عملکرد دانه واجزاء آن در ارقام نخود

چکیده
   افزایش سرعت جوانه زنی بذر اهمیت زیادی در بهبود استقرار گیاهچه‌ها و عملکرد گیاهان زراعی دارد. در همین راستا پژوهشی، در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج در سال‌های 1383 و 1384 انجام شد. این تحقیق در آزمایشگاه و مزرعه اجراء گردید. ابتدا به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر درصد و سرعت جوانه‌زنی بذر ارقام نخود زراعی (جم و کوروش) آزمایشی بصورت فاکتوریل 2×4×3 در قالب بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار با استفاده از محلول‌های پرایم پلی اتیلن گلایکول، نیترات پتاسیم و آب مقطر و طول دوره پرایمینگ صفر، 6، 12 و 24 ساعت انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار پرایمینگ بر مؤلفه های جوانه زنی تأثیر معنی داری داشت (p<0.01) و اثر محلول اسموپرایم پلی اتیلن گلایکول بر این صفات بیشتر از نیترات پتاسیم بود. طول دوره پرایمینگ نیز بر این مؤلفه ها تأثیر معنی داری داشت و بیشترین آن مربوط به زمان 24 ساعت بود، ژنوتیپ های نخود نیز تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند. در شرایط مزرعه به منظور بررسی اثر دو تاریخ کاشت و پرایمینگ بذور بر عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ های نخود آزمایش بصورت فاکتوریل 2×3×2 با 4 تکرار انجام شد. تاریخ های کاشت شامل 10 اسفند و 15 فروردین، تیمارهای پرایمینگ شامل اسمو پرایم (پلی اتیلن گلایکول)، هیدروپرایم (آب مقطر به مدت 24 ساعت (بر مبنای نتایج آزمایشگاه) به همراه شاهد (بدون پرایم) و دو ژنوتیپ نخود بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات مورد بررسی تحت تأثیر تاریخ کاشت و نوع پرایم قرار گرفتند. تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه نخود معنی دار شد. مطالعه همبستگی صفات نیز نشان داد که عملکرد دانه با اجزای عملکرد رابطه مثبت داشت. بطور کلی، تاریخ کاشت زودتر با افزایش مدت مراحل رشد (فنولوژی) موجب افزایش عملکرد دانه و اجزاء آن در گیاه نخود زراعی گردید. همچنین، انتخاب پرایم مناسب با افزایش درصد و سرعت جوانه زنی بذر باعث تسریع در زمان رسیدگی و در نهایت عملکرد محصول گردید.