ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد لاین‎های پیشرفته جو در شرایط دیم

چکیده
   انتخاب ارقام بهبود یافته و پرمحصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح جو برای مناطق دیم و خشک می‎باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ با محیط به منظور آزادسازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حائز اهمیت است. بدین منظور در این تحقیق به منظور مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین‎های پیشرفته جو در شرایط دیم مناطق گرمسیر و نیمه‎گرمسیر کشور، تعداد 18 لاین پیشرفته جو (یک لاین شاهد، LB) در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با چهار تکرار در چهار منطقه گچساران، کوهدشت، مغان و گرگان به مدت سه سال زراعی از نظر پایداری عملکرد دانه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر رقم و اثر متقابل رقم با محیط (مکان و سال). بر اساس نتایج تجزیه پایداری با مدل ابرهارت و راسل لاین‎های 2، 12 و 18 با عملکرد نسبتاً بالا و ضرایب رگرسیونی غیرمعنی‎دار با یک و حداقل انحراف از رگرسیون به عنوان لاین‎های با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شدند. بر اساس نتایج واریانس درون مکانی لین و بینز پایدارترین و بهترین ژنوتیپ لاین 11 بود. در روش تجزیه رتبه‎ای لاین‎های 14، 11 و 1 جزو ژنوتیپ‎های پایدار بودند. در نتیجه‎گیری نهایی با روش‎های مختلف پایداری لاین‎های 11، 2 و 18 به ترتیب با 4122، 4096 و 3943 کیلوگرم در هکتار به عنوان مناسب‎ترین و پایدارترین لاین‎ها انتخاب و معرفی گردید.