اثرات دوره‌های گرسنگی و تغذیه مجدد بر تنظیم یونی-اسمزی ماهیان آزاد دو تابستانه دریای خزر

چکیده
    اثرات شرایط مختلف تغذیه‌ای بر تنظیم یونی- اسمزی بچه ماهیان آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) رودخانه‌زی بررسی گردید. 750 بچه ماهی (g 1± 5/12) پس از سازگاری به محیط جدید، تحت تیمارهای شش هفته غذا‌دهی کامل ((FFF، سه هفته غذادهی- سه هفته گرسنگی(FS)، شش هفته گرسنگی (SSS)، دو هفته غذادهی - دو هفته گرسنگی- دو هفته تغذیه مجدد ((FSF و سه هفته گرسنگی- سه هفته تغذیه مجدد ((SF نگهداری ‌شدند؛ غذادهی با جیره تجاری ماهی قزل‌آلا روزانه سه بار در حد اشباع انجام گرفت. در نتایج بین میزان الکترولیت‌های سدیم، کلر، پتاسیم و منیزیم سرم خون تیمارها اختلاف معنی‌داری دیده نشد، اما میزان اسمولالیته با افزایش دوره گرسنگی از میزان 299 میلی اسمول بر کیلوگرم در تیمار FFF به ترتیب به 286 و 271 میلی اسمول بر کیلوگرم در تیمارهای FS و SSS کاهش ‌یافت (P<0.05) و تغذیه مجدد پس از دوره‌های گرسنگی باعث جبران کاهش میزان اسمولالیته به مقادیر مشابه در تیمار FFF شد. پنج روز پس از انتقال ماهیان به آب دریای خزر (13 گرم در لیتر)، میزان منیزیم در تیمارهای سه و شش هفته گرسنگی نسبت به گروه شاهد (2.36 میلی اکی والان بر لیتر) به ترتیب به 3.55 و 3.40 میلی اکی والان بر لیتر رسید (P<0.05). میزان پتاسیم سرم خون نیز بین تیمارها اختلاف معنی‌دار نامنظمی داشت اما در مقادیر سدیم و کلر اختلاف معنی داری مشاهده نشد. میزان اسمولالیته سرم خون نسبت به گروه FFF (mOsmol/kg 366) در تیمار FS به حداکثر mOsmol/kg 415 افزایش‌ و در تیمار SSS به حداقل mOsmol/kg 306 کاهش یافت (P<0.05). نتایج نشان می دهد که گرسنگی می تواند روی ظرفیت تنظیم یونی بچه ماهیان آزاد خزر اثر منفی داشته و با تغذیه مجدد اگرچه در مواردی این ظرفیت قابل برگشت است ولی گرسنگی طولانی مدت اثرات جبران ناپذیری می تواند داشته باشد.