اثر گیاهان شهدزا و گرده‌زا در برنامه‌ریزی کاربری مرتع از جنبه زنبورداری درحوزه طالقان میانی

چکیده
    وجود پوشش گیاهی شهدزا و گرده‌زا در مراتع می‌تواند زمینة اشتغال جهت کاربری زنبورداری به عنوان یکی از جنبه‌های استفاده چند منظوره را فراهم آورد. به این منظور توسعه زنبورداری به عنوان یک راهکار مبتنی بر دانش بومی برای ایجاد اشتغال و جبران کاهش درآمد دامداران، به دلیل ضرورت کاهش دام و جلوگیری از فشار وارده بر مرتع توصیه می‌گردد. با توجه به ارتباط تنگاتنگ بین زنبور و گیاهان گلدار، شناسائی و مطالعه فنولوژی (به ویژه زمان گلدهی) گیاهان مورد علاقه زنبورعسل و نقاط پراکنش آنها از ابزارهای مهم برنامه‌ریزی جهت تعیین شایستگی منطقه از نظر زنبورداری، حفظ و جلوگیری از تخریب مرتع توسط چرای دام و توسعه زنبورداری می‌باشد. لذا جهت نیل به حداکثر تولید در زنبورداری آگاهی از این مهم الزامی است. عدم آگاهی و شناخت گیاهان و پتانسیل مناطق، استفاده مناسبی از ظرفیت زنبورپذیری مراتع به عمل نخواهد آمد. در این تحقیق بر اساس پتانسیل منطقه از نظر شناسایی و کاربرد گیاهان منطقه در زنبورداری، به عنوان ابزار مدیریت مرتعدار مدنظر قرار گرفته است. نمونه‌برداری در تیپ‌های گیاهی به روش تصادفی با استقرار 3 ترانسکت 200 متری و 30 پلات یک مترمربعی در راستای آن مستقر و نمونه‌برداری از گیاهان و درصد پوشش و درصد ترکیب گیاهی برداشت گردید. در منطقه مورد مطالعة طالقان میانی مهمترین تیره‌های گیاهی مورد استفاده زنبورعسل به ترتیب: Labiatae، Fabaceae، Asteraceae، Apiaceae، Rosaceae و Cruciferae و ... می‌باشد. از تعداد 175 گونه گیاهی در منطقه، 79 گونه مورد استفادة زنبورعسل می‌باشند که از نظر دامداران کم ارزش بوده و پوشش غالب مراتع ضعیف و بحرانی را تشکیل می‌دهند. لذا شناخت گیاهان و تعیین زمان گل‌دهی، منجر به تهیه تقویم زنبورداری و پتانسیل زنبورپذیری خواهد شد.