اثر گیاه میزبان بر رشد و تولیدمثل شته سبز گندم Schizaphis graminum (Rondani) (Hem.: Aphididae

چکیده
    گندم نان، Triticum aestivum L.، در بین گیاهان انگشت‌شماری که به عنوان منابع غذایی در سطح گسترده‌ای کشت می‌شوند، در ایران بالاترین اهمیت را داراست. در بین آفات گندم، شته سبز گندم Schizaphis graminum (Rondani) قادر است در جمعیت زیاد خسارت جبران‌ناپذیری به گندم وارد کند. از آنجا که شایستگی شته روی رقم‌های مختلف، متفاوت می‌باشد، در این پژوهش اثر پنج رقم از ارقام متداول گندم کرج روی پارامترهای زیستی شته سبز گندم مورد بررسی قرار گرفت. این ارقام عبارتند از: پیشتاز، شیراز، چمران، مهدوی و مرودشت. آزمایش در داخل اتاقک رشدی با شرایط دمایی C?1±22، رطوبت نسبی 10±70% و دوره نوری 16:8 انجام شد. نتایج نشان داد که رقم مرودشت طولانی‌ترین دوره پورگی (39/7 روز) و رقم شیراز کوتاه‌ترین دوره پورگی (36/6 روز) را بین ارقام دارا بودند. بیشترین پوره‌زایی روی رقم شیراز (42/46 عدد) و کمترین مقدار پوره‌زایی روی رقم مهدوی (72/35) به دست آمد. پارامترهای R0، rm، ?، T و DT برای شته روی هر رقم محاسبه و مورد مقایسه آماری قرار گرفت. مقایسه مهم‌ترین پارامتر یعنی نرخ ذاتی افزایش جمعیت نشان داد که بیشترین مقدار نرخ ذاتی افرایش جمعیت شته روی رقم شیراز (31/0) و کمترین مقدار آن روی رقم مهدوی و مرودشت (28/0) مشاهده می‌شود. پارامترهای جدول زیستی باروری نشان دادند که رقم‌ شیراز حساسیت بیشتری نسبت به دیگر ارقام به شته سبز گندم دارد. برای پارامترهای محاسبه شده به دو روش جک‌نایف و بوت‌استراپ تکرارهای کاذب تولید و نتایج این دو روش با هم مقایسه شد.