اثر هم‌خونی بر پارامترهای ژنتیکی صفات تولیدی و تولیدمثل و روند ارزشهای اصلاحی گاوهای هلشتاین ایران

چکیده
   اثر هم‌خونی بر برآورد پارامترهای ژنتیکی، ارزش‌های اصلاحی و روند ژنتیکی صفات تولیدی (شیر، چربی و پروتئین)، صفات تولیدمثل (سن در اولین زایش، فاصله اولین تلقیح تا تلقیح منجر به آبستنی، فاصله گوساله‌زائی، فاصله بین زایش تا اولین تلقیح، و آسان‌زائی) و ماندگاری گاوهای هلشتاین در ایران، مورد مطالعه قرار گرفت. ضریب هم‌خونی هر حیوان با استفاده از شجره 29844 گاو نر و 822599 گاو ماده موجود در کشور، پس از تکمیل اطلاعات آنها از طریق شجره گاوهای نر بین اللملی متولد شده بعد از سال 1883میلادی، محاسبه شد. رکورد کلیه حیواناتی که حداقل معیار کامل بودن شجره آنها برای 5 نسل اخیر، بزرگتر یا مساوی 70/0 بود، در نظر گرفته شد. میانگین معیار کامل بودن شجره رکوردهای مورد استفاده در این تحقیق برای کلیه صفات بزرگتر از 90/0 بود. پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات مورد مطالعه و ارزش‌های اصلاحی حیوانات با استفاده از دو مدل حیوانی تک صفتی، با و بدون برازش هم‌خونی برآورد شدند. اگرچه تفاوت بین مؤلفه‌های واریانس و پارامترهای ژنتیکی حاصل از دو مدل برای صفات مختلف اندک بود اما برازش هم‌خونی در مدل باعث تغییر معنی داری در ارزش‌های اصلاحی برآورد شده و روند ژنتیکی آنها شد. برای تمامی صفات به استثنای صفت آسان‌زائی، اختلاف رتبه‌ای حیوانات نر بر اساس ارزش‌های اصلاحی بیشتر از حیوانات ماده بود. همبستگی‌های رتبه‌ای ارزش‌های اصلاحی حیوانات براساس دو مدل، برای حیوانات نر در دامنه 966/0 تا 994/0، به ترتیب، برای شیر و چربی تولیدی، و برای حیوانات ماده در دامنه 953/0 تا 997/0، به ترتیب، برای فاصله گوساله‌زائی و سن در اولین زایش، قرار داشت. این برآوردها، که به طور معنی داری کمتر از یک بودند، نشان می‌دهد برازش هم‌خونی در مدل‌های ارزیابی حیوانات به جهت تصحیح رکوردها لازم و ضروری است.