اثر قارچ میکوریز-آربسکولار و تنش خشکی بر رشد، روابط آبی، تجمع پرولین و قندهای محلول در نهال‎های دو رقم پایهای پسته اهلی (Pistacia vera L.)

چکیده
  به ‌منظور بررسی اثر دو گونه قارچ میکوریز (Glomus mosseae و G. intraradices) بر روی جنبه‌‎های مختلف رشد دو رقم پسته (بادامی ریز زرند و قزوینی) در شرایط تنش خشکی، آزمایش گلخانه‎ای با سه فاکتور شامل سه سطح میکوریز (بدون میکوریز به ‌عنوان شاهد،G. mosseae و G. intraradices)، چهار سطح تنش خشکی (آبیاری بر اساس100 درصد ظرفیت مزرعه به عنوان شاهد، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت مزرعه) و دو رقم پسته (بادامی ریز زرند و قزوینی) با سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که سه ماه پس از آغاز تیمارهای خشکی، خصوصیات رویشی مانند ارتفاع و قطر ساقه، سطح برگ، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه با افزایش خشکی به ‌طور معنی‎داری کاهش یافتند. روابط آبی تمام گیاهان از جمله محتوای نسبی آب برگ و کارایی استفاده از آب در اثر خشکی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و کاهش یافت. در پاسخ به تنش خشکی، فرآیندهای تنظیم‌کننده اسمزی در گیاهان پسته فعال شد و میزان پرولین و قندهای محلول در برگ گیاهان افزایش یافت. کاربرد میکوریز به ‌طور قابل ملاحظه‎ای رشد رویشی گیاهان را در شرایط خشکی افزایش داد، به طوری که G. mosseae و G. intraradices به ‌ترتیب 100 و 72 درصد ارتفاع را نسبت به شاهد افزایش دادند. روابط آبی گیاهان دارای میکوریز در مقایسه با گیاهان بدون میکوریز بهبود یافت. همچنین، نتایج نشان داد که غلظت پرولین و قندهای محلول در برگ گیاهان میکوریزدار کمتر و در ریشه بیشتر از گیاهان بدون میکوریز بود.