به [i] در گویش لری سیلاخوری در چارچوب نظریۀ‌ بهینگی

چکیده
   تبدیل واکۀگرد و پسین /u/ به واکۀ گسترده و پیشین [i]در گویش‌های لری و برخی گویش‌های زبان پارسی روی می‌دهد. این تبدیل شامل رخداد دو فرایند گردی زدایی و پیش­آمدگی می‌شود. هدف این مقاله تحلیل و تبیین دلیل رخداد و دلایل عدم رخداد این تبدیل واجی در بافت‌های گوناگون در گویش لری سیلاخوری در چهارچوب نظریۀ بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 1993) از طریق دست‌یابی به یک رتبه بندی دربرگیرنده از محدودیت‌های مختلف است. در بخش‌های تحلیلی ابتدا دلایل زیر ساختی بودن واکۀ  /u/ارایه می‌شود. سپس استدلال می‌گردد که علتتبدیل این واکه‌ به واکۀ [i]تسلط محدودیت نشان‌داریِ ایجاد کنندۀ این فرایند بر یک محدودیت پایایی است. در مرحلۀ دیگر که شامل بحث مفصل‌تر این مقاله می‌شود، عدم رخداد این فرایند در بافت‌های گوناگون مورد تحلیل قرار می‌گیرد. این گونه استدلال می‌شود که محدودیت‌های پایایی دیگری نیز وجود دارند که بر محدودیت نشان‌داریِ ایجاد­کنندۀ این فرایند مسلط هستند و در نتیجۀ تسلط آنها، این فرایند در بافت‌های خاصی رخ نمی‌دهد. این محدودیت‌های پایایی مشخص می‌کنند که بافت‌ پس از واکۀ/u/ رخداد یا عدم رخداد تبدیل آن به واکۀ [i]را تعیین می‌کند. به بیانی دیگر، بافت‌ پیش از این واکه‌ در این میان هیچ گونه نقشی ندارد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی انجامگرفته است.