بررسی تأثیر آبیاری ناقص ریشه و کم‌آبیاری معمولی بر بهره‌وری آب و عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ذرت

چکیده
   مسئلة بحران آب در سال‌های اخیر و مصرف بیش از 70 درصد منابع آب شیرین در بخش کشاورزی آب لزوم اصلاح روش‌های آبیاری را، به‌منظور افزایش بهره‌وری آب، آشکار می‌سازد. در این مطالعه تأثیر اعمال پنج تیمار آبیاری کامل (FI)، کم‌آبیاری ناقص ریشه در دو سطح 75 درصد (PRD75) و 55 درصد (PRD55)، و کم‌آبیاری معمولی در دو سطح 75 درصد (DI75) و 55 درصد (DI55) بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت طی دو فصل زراعی 1389 و 1390 در سطح مزرعه بررسی شد. نتایج نشان داد اختلاف مقادیر برخی صفات کمّی محصول در تیمارهای PRD با FI کمتر از این اختلاف بین تیمارهای DI با FI بود. میزان عملکرد دانه در تیمار PRD75، به‌مثابة مهم‌ترین جزء اقتصادی، اختلاف معناداری با تیمار آبیاری کامل نداشت و این اختلاف در هر دو سال کمتر از 10 درصد بود. به‌علاوه، اندازه‌گیری مقادیر رطوبت خاک حاکی از آن است که به‌رغم دادن آب کمتر در تیمار PRD75 در مقایسه با FI و وجود تنش رطوبتی مقادیر جذب رطوبت در آن تیمار بیشتر از سایر تیمارهای کم‌آبیاری بود. اعمال تیمار PRD75، ضمن ممانعت از کاهش معنادار عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ذرت و همچنین کاهش 25 درصد مصرف آب در طول دورة اعمال تیمار، موجب افزایش بهره‌وری آب، به‌ترتیب، 16 و 20 درصد افزایش در سال‌های 1389 و 1390 شد و می‌تواند روشی مطمئن برای کنترل مصرف آب در استان مازندران به‌شمار ‌رود.