ارزیابی ارتباط بین مقاومت به یخزدگی با نشانگرهای پروتئین های ذخیره ای و برخی صفات فیزیولوژی در جو زراعی (Hordeum vulgare L)

چکیده
   به‌منظور بررسی ارتباط بین نشانگرهای پروتئینی و صفت‌های تغییرات میزان پرولین، راندمان کوانتومی فتوسیستم II، دمای 50 درصد کشندگی و شاخص زنده‌مانی مزرعه، 20 ژنوتیپ و لاین پیشرفتۀ جو در یک آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح بلوک_‌های کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. در این آزمایش، پس از خوگیری گیاهان به سرما در دمای چهار درجۀ سانتی‌گراد به‌مدت سه هفته، تیمار یخ‌زدگی در دماهای 4-، 7-، 10-، 13- و 16- اعمال شد و دمای 50 درصد کشندگی (LT₅₀) آن‌ها با تبدیل پروبیت تعیین شد. قبل و بعد از مرحلۀ خوگیری نمونۀ برگی برداشته شد و میزان پرولین، قند محلول، کلروفیل و همچنین راندمان کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) اندازه‌گیری شد. به‌منظور برآورد شاخص FSI، 20 ژنوتیپ مورد بررسی در آزمایش در مزرعه نیز کشت شدند. به‌منظور بررسی ارتباط بین نشانگرهای پروتئینی با مقاومت به یخ‌زدگی در جو، پروتئین‌های گلیادین بذر با استفاده از تکنیک A-PAGE بررسی شدند. نتایج به‌دست‌آمده در مجموع نشان‌دهندۀ وجود روندی کاهشی در راندمان کوانتومی فتوسیستم II و روندی افزایشی در میزان قند محلول و میزان پرولین در طول دورۀ خوگیری به سرما بود. در بررسی همبستگی بین صفت‌ها، بین شاخص زنده‌مانی مزرعه و LT₅₀ (601/0-) همبستگی منفی و معنی‌داری به‌دست آمد. بین برخی صفت‌های مورفوفیزیولوژیک با شاخص FSI و LT₅₀ نیز همبستگی وجود داشت. در تجزیۀ خوشه‌ای، که بر مبنای صفت‌های فیزیولوژیک انجام شد، ژنوتیپ‌های F-A1-1، F-A1-2، F-A2-11 و  F-GRB-85-5و ارقام صحرا، سهند، دشت و ماکوئی در یک گروه قرار گرفتند که شاخص FSI و LT₅₀ بالایی داشتند. در این پژوهش‌ها رقم ماکوئی، با داشتن 66/17- LT₅₀= و بالاترین درصد زنده‌مانی در مزرعه، مقاوم‌ترین رقم شناخته شد. در تجزیۀ رگرسیون نیز ارتباط چهار نشانگر با صفت LT₅₀ به‌دست آمد.